Sağlıklı Spor

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Gülçin Gülşen, bilinçsizce seçilen ve kullanılan spor aletlerinin bazen önemli sağlık problemlerine yol açabileceğini belirterek “Spor merkezlerinde, evdeki koşu bantlarında yanlış spor sonrası kas ve iskelet sistemi sorunları yaşayan hastalarımız oluyor. Bu aletler bilinçsiz kullanılırsa yarar yerine zarar getirebilir” diyor.

Özellikle evlere spor aleti almak cazip geldiği için son yıllarda koşu bantları çok tercih edilir oldu. Ancak genellikle yanlış seçimler yapılıyor ve kişilerde rahatsızlıklar ortaya çıkarabiliyor. Bu nedenle koşu bantları alırken yumuşatıcı sistemi var mı diye bakmak gerekiyor. Koşu bantlarında tartan dediğimiz yumuşatıcı sistemin olması gerekiyor. Yumuşatıcısı olmayan koşu bantlarında kalça, diz ve ayak bileği eklemine fazla yük biniyor. Örneğin çim sahalar yumuşatılmıştır, çim sahalarda direkt ayak bileğine yük binmez. Oysa beton zeminde koşarken yük vücutta eşit dağılmaz. Aynı mantık koşu bantları için de geçerlidir. Yumuşatıcısı olmayan koşu bantları nedeniyle sakatlanan çok hasta ile karşılaşıyoruz

Spor merkezlerinde de yanlış uygulamalar yapıldığını görüyoruz. Spor merkezlerinde kişiye yönelik egzersiz programları verildiği söyleniyor Bunu düzenleyen kişiler egzersizi bilen spor akademisi mezunu kişilerdir ancak hastalığı ve ona uygun hangi egzersizin verileceğini bilmiyorlar. Dolayısıyla kişinin anatomik yapısına uygun egzersiz ve varsa hastalığına (boyun, bel fıtığı, kireçlenme, kemik erimesi, menisküs ve bağ yaralanmaları, kas problemleri) yönelik uygun egzersiz programı düzenlenmemiş oluyor. Başkasının ilacını kullanan kişi örneği gibi kendine uygun olmayan egzersizlerii yapan kişiler de yarar yerine zarar görüyor. Ağırlıklarla çalışmalar da yanlış verildiği zaman eklemlerde aşınma, kaslarda ve bağlarda yırtılmalara sebep olabiliyor. Oysa kişiye özel egzersiz programları, kişinin anatomik yapısı, kas, eklem yapısı, postürü ve mevcut hastalıklarının değerlendirilmesi ile ortaya çıkmalıdır.

Açık alanlarda belediyelerin koyduğu spor aletleri nasıl kullanılmalıdır?
Açık alanlardaki spor aletleri daha önce spor yapmış kişiler dikkatli kullanırsa sorun yaratmaz ancak spor alışkanlığı olmayan biri bilinçsiz kullanırsa sakatlanabilir. Mesela açık alanlara konulan spor aletleri arasında bulunan bel çevirme hareketinin çok tercih edildiğini görüyorum. Oysa bu hareket fizik tedavi uzmanlarının kesinlikle önermediği, disk kaymalarına yol açabilecek son derece zararlı bir hareket.

Bizim toplumumuzda çocukluktan itibaren spor yapma alışkanlığı yok. Yetişkin bir kişi de hiçbir kontrolden geçmeden aletlerle spor yapmaya başladığında bildiği ya da bilmediği rahatsızlıkları sıkıntı yaratabiliyor. Bunun için mutlaka hekim kontrolünden geçerek spora başlanmalıdır. Kişinin öncelikle kalp-damar sistemi yönünden kardiyoloji uzmanınca değerlendirilmesi, spora başlaması uygun ise, kas iskelet sistemi için fizik tedavi uzmanının değerlendirmesinden sonra belirlediği uygun egzersiz programı tercih edilmelidir.